TÁ URLABHRAÍ Gaeltachta agus Gaeilge de chuid Pháirtí an Lucht Oibre, Brian O’Shea, ag moladh gur cheart athbhreithniú iomlán a dhéanamh ar chláir oibre agus thionscnaimh Ghaeilge. Ní bheidh rath nó bláth i ndán do Straitéis 20 Bliain an Rialtais don Ghaeilge gan a leithéid a dhéanamh, a chreideann sé.
Ag caint leis an cholún seo, dúirt sé nach raibh “aon agallamh” ar siúl i measc an phobail faoin straitéis nó faoin teanga agus ba mhaith leis sin a leigheas.
Chreid O’Shea nach raibh “meon úinéireachta” ar an teanga i measc daoine agus go raibh ar an phobal i gcoitinne “dul i ngleic” leis an pholasaí má bhí “suim daoine” le múscailt.
“Is beag suim atá ag an bpobal sa nGaeilge,” a dúirt sé agus chreid sé gur mhinic go raibh an tacaíocht a thug siad di “bog”.
Ba mhúinteoir scoile ó cheart é, a dúirt sé, agus an chéad rud a dhéanfadh múinteoir ná cuspóir an cheachta a leagan amach: cá bhfuil muid ag dul; cén t-eolas atá againn agus cén t-eolas a ba cheart bheith againn?
I gcás na Gaeilge de, ní raibh sin amhlaidh. Bhí airgead á chaitheamh ar an teanga ach cad iad na spriocanna agus na cuspóirí a bhí ann?
An raibh bealaí níos fearr ann leis an airgead a chaitheamh? Bhí eolas cruinn ag teastáil ar a raibh ar siúl; cad é a bhí le hathrú agus conas an scéal a fheabhsú, a dúirt sé.
Mheas O’Shea go raibh os cionn leathbhilliún euro de chuid an cháiníocóra á chaitheamh ar thionscnaimh theanga ach ba dheacair uimhir chruinn a aimsiú.
Agus an scéal amhlaidh, ní raibh sé míréasúnta ceist a chur conas mar a bhí an t-airgead sin á chaitheamh agus an raibh luach a gcuid airgid á fháil ag an phobal as?
Ba cheart fáil amach cad iad na tionscnaimh a bhí ag fáil airgid; cad iad na cuspóirí a bhí acu; an raibh na cuspóirí sin á mbaint amach agus an raibh siad ag teacht le cuspóirí na straitéise 20 bliain, a dúirt sé
Ba ghá athruithe suntasacha a dhéanamh le sprioc 250,000 cainteoir laethúil Gaeilge a bhaint amach agus ba chóir go mbeadh daoine réidh le roghanna deacra a dhéanamh nó ní raibh ag éirí le mórán de na polasaithe reatha, a chreid sé.
Mhol sé gur chóir go mbeadh cúram na straitéise 20 bliain ar Oifig an Taoisigh nó ba é an Taoiseach ab fhearr leis an pholasaí “a thiomáint”.
Chuir sé ceist scríofa Dála ar Aire na Gaeltachta, Pat Carey, faoin ábhar agus é ag iarraidh fáil amach cén rún a bhí aige, má bhí rún aige, taighde a lorg ón ERSI, ón Choimisinéir Teanga nó ó aon institiúid eile taighde le fáil amach cá mhéad a bhí á chaitheamh ar an Ghaeilge san earnáil phoiblí agus sa Stát.
Ba mhian le O’Shea fáil amach fosta cuspóir gach aon chláir, conas mar a bhí na cuspóirí sin á mbaint amach agus go ndéanfadh Carey ráiteas ar an cheist.