Bhí tús beag simplí ag Coláiste na Rinne, Co Phort Láirge, nuair a chuir Pádraig Ó Cadhla, duine den chúigear bunaitheoirí, clár dubh in airde in aice leis an gcaladh i 1905, a scríobhann Catherine Foley.
"Thóg sé blúire cailce as a phóca agus thosaigh sé ag múineadh léamh agus scríobh na Gaeilge do mhuintir na háite. As an síol sin a d'fhás an coláiste atá againn inniu," a dúirt an tAthair Edmond Ó Cuilleanáin, sagart paróiste na Rinne agus an tSean-Phobail. Bhí sé ag labhairt ar Aifreann speisialta i bPort Láirge an Satharn seo caite, ócáid ar ar fhreastail an tUachtarán, Máire Mhic Giolla Íosa, le comóradh an chéid a cheiliúradh.
I ndiaidh an Aifrinn le hEaspag Phort Láirge, an Dochtúir Liam Ó Laoi, bhailigh muintir an pharóiste agus go leor iar-dhaltaí le chéile sa halla céilí chun aitheasc an Uachtaráin a chloisteáil.
"Chuir sibh oideachas lán-Ghaeilge ar an aos óg san am nár shíl mórán daoine go raibh sé faiseanta nó gurbh fhiú é a dhéanamh," a dúirt an tUachtarán. "Ghin sibh grá don Ghaeilge i nglúin i ndiaidh glúine den mhuintir óg; choinnigh sibh an lóchrann lasta in am an dorchadais agus tá mé féin agus muintir na hÉireann buíoch díbh as sin.
"Tá áit ar leith ag caomhnóirí na teanga i stair na hÉireann agus i gcroí na nGael. Tréaslaím bhur gcomóradh libh agus go maire sibh céad eile."